به نقل از «ایسنا»

شکوه و سقوط بنای عظیم اسکندریه

تاریخ انتشار: ۱۲ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۸۸۲۱۴

«اسکندر مقدونی» فرمانروای یونان باستان، ‌میراث پایداری از خود به جای گذاشت. پس از به پایان رسیدن زندگی او در ۳۲۳ پیش از میلاد، امپراتوری گسترده مقدونی به چندین امپراتوری با فرمانروایان جدید تقسیم شد و «بطلمیوس یکم سوتر» به فرعون مصر تبدیل شد.

به گزارش ایسنا، علاقه او به ترویج فرهنگ «هلنیستی» و تبدیلِ اسکندریه به پایتخت دانش و یادگیری الهام‌بخش، به ایجاد «کتابخانه عظیم اسکندریه» و یکی از بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین کتابخانه‌های جهان باستان، منجر شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

گمان می‌رود کتابخانه عظیم اسکندریه در دوران اوج و شکوفایی‌اش بین ۴۰هزار تا ۴۰۰هزار طومار یونانی و مصری معادل ۱۰۰هزار کتاب را در خود جای داده بود. بسیاری از محققان یونانی برای کار کردن به این کتابخانه رفتند و به شهرت اسکندریه به عنوان یک شهر پیشرو کمک کردند.

در نهایت، تعداد اسناد این کتابخانه به اندازه‌ای رسید که یک معبد به نام «سراپیوم» (Serapeum) برای نگهداری از برخی از مجموعه اسناد این کتابخانه بنا شد. با این‌که ویرانه‌های «سراپیوم» ‌ هنوز قابل مشاهده است، ‌اما دیگر چیزی از کتابخانه عظیم اسکندریه باقی نمانده است.

بسیاری معتقدند این کتابخانه در جریان یک آتش‌سوزی مهیب نابود شده است. ‌با این حال نابودی این کتابخانه بسیار پیچیده‌تر است. در ادامه نگاهی داریم به وقایعی که در فراز و فرود این کتابخانه نقش داشته است.

با این‌که شاید ایده اصلی کتابخانه عظیم اسکندریه را خود «اسکندر مقدونی» مطرح کرده باشد، اما در دوران حکمرانی «بطلمیوس یکم سوتر» بود که روند ساخت آن آغاز شد. این کتابخانه بخشی از مؤسسه بزرگتری به نام «Mouseion» یا «موسسه الهه‌های هنر و دانش» بود که اتاق‌های مختص موسیقی، شعر، فلسفه، ‌آناتومی و ستاره‌شناسی داشت.

گمان می‌رود ساخت این کتابخانه و مؤسسه الهه‌های هنر و دانش، پس از درگذشت «بطلمیوس» در دوران حکومت «بطلمیوس دوم» (۳۰۹ تا ۲۴۶ پیش از میلاد) به پایان رسیده باشد.

«بطلمیوس دوم» و سایر حکمرانان بطلمیوسی روند جمع‌آوری متن‌های مختلف را با فرستادن ماموران سطلنتی به همراه بودجه زیادی به خارج ادامه دادند و تا جایی که امکان داشت اسناد مختلف را صرف‌نظر از موضوع و نویسنده آن‌ها خریداری کردند. این روش بسیار تاثیرگذار بود و مجموعه این کتابخانه به سرعت گسترش پیدا کرد و در نهایت ساخت معبد «سراپیوم» ‌در قرن سوم پیش از میلاد برای نگهداری از سایر اسناد لازم شد.

همچنان که شهرت این کتابخانه در سراسر مدیترانه پراکنده می‌شد، ‌محققان یونانی برای کار و مطالعه به مؤسسه الهه‌های دانش و هنر هجوم آوردند. علاقه به استفاده از این کتابخانه بسیار افزایش پیدا کرد و این موضوع نه تنها برای حجم بسیار بالای طومارها، بلکه برای آزادی آکادمیک فضای کتابخانه هم بود؛ چراکه کتابخانه و مؤسسه به هیچ یک از مکتب‌های فلسفی وابسته نبودند. علاوه‌بر آن، تمام محققانی که در این موسسه مطالعه می‌کردند اتاق و غذای رایگان داشتند، از جمله مهمترین افرادی که در این مؤسسه فعالیت داشتند می‌توان به «ارشمیدس»، ‌ «اقلیدس» و «اِبَرخُس» اشاره کرد.

سکه تصویرگر «بطلمیوس هشتم»

در ۱۴۵ پیش از میلاد، «آریستارخوس ساموتراکی» (Aristarchus of Samothrace)، ششمین رئیس کتابخانه، ‌درگیر یک کشمکش بین دو حکمران بطلمیوسی شد. پس از این‌که «بطلمیوس هشتم» به قدرت رسید، ‌آریستارخوس و تمام محققان خارجی از اسنکدریه تبعید شدند. این کار، محققان را مجبور کرد تا مکان‌های جدیدی برای  تحقیقات در مدیترانه پیدا و یا تأسیس کنند. در نتیجه، تأثیرات کتابخانه و اسکندریه کم‌کم از بین رفت و اسکندریه دیگر به عنوان مرکز دانش در نظر گفته نمی‌شد و محققان کم‌تر تمایل داشتند در آنجا کار کنند یا ساکن شوند.

سردیس ژولیوس سزار

کتابخانه اسکندریه با این‌که شکوه سابقش را نداشت، ولی زمانی که «ژولیوس سزار» در ۴۸ پیش از میلاد به مصر سفر کرد همچنان فعالیت داشت. هدف اصلی سزار این بود که «ژنرال پومپه» را پیدا کند و او را شکست دهد، اما پس از این‌که دریافت دشمنش دیگر زنده نیست، درگیر جنگ داخلی بین بطلمیوس چهاردهم و کلئوپاترا شد.

درحالی‌که نیروهای سزار در اسکندریه محاصره شده بودند، ‌برخی از سربازان تلاش کردند با آتش زدن کشتی‌هایی که در بندر پهلو گرفته بودند جلوی ناوگان «بطلمیوس چهاردهم» ‌را بگیرند. گویا این آتش به شهر گسترش یافت و بخشی از کتابخانه عظیم اسکندریه و چند هزار طومار را سوزاند.

با این حال، به اعتقاد بسیاری، این کتابخانه پس از آتش‌سوزی سقوط نکرد. در حقیقت، منابع تاریخی قویا اشاره می‌کنند که Mouseion سریعا بازسازی شد و با این‌که در مقایسه با قبل تاثیرگذاری کمتری داشت، ولی همچنان به عنوان مکانی برای مطالعه و تحقیقات به فعالیت ادامه داد.

ظهور امپراتوری روم و سقوط کتابخانه

پس از این‌که مصر به بخشی از امپراتوری روم در ۳۰ پیش از میلاد تبدیل شد، ‌اسکندریه و متعاقبا کتابخانه آن تحت‌تاثیر قرار گرفتند. رومی‌ها کتابخانه‌های متعددی در سراسر قلمرو تأسیس کردند و گاهی اوقات از طومارهای اسکندریه برای پر کردن این مؤسسات جدید استفاده ‌می‌کردند.

در قرن‌های بعدی، این شهر شاهد تغییر قدرت‌ و جنگ بود. با این‌که تاریخ دقیق نابودی این کتابخانه مشخص نیست، ‌اما مورخان معتقدند بقایای به جای مانده از کتابخانه اسکندریه احتمالا در ۲۷۲ میلادی در طول نبرد امپراتور اورلیان با ملکه زنوبیا یا محاصره اسکندریه در ۲۹۷ میلادی نابود شده باشد.

با این‌که کتابخانه عظیم اسکندریه از بین رفت، اما سنت مؤسسات آکادمیک در جهان باستان ادامه پیدا کرد. «سراپیوم» (Serapeum) باقی ماند و چندین قرن به عنوان یک کتابخانه و معبد فعالیت داشت.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: باستان شناسي اسکندر مقدونی یونان باستان امپراتوری روم جشنواره فیلم فجر 1401 جشنواره تئاتر فجر 1401 جشنواره فجر 1401 باستان شناسي جنگ تحمیلی کافه خاطره دهه فجر جشنواره فیلم فجر 1401 جشنواره تئاتر فجر 1401 جشنواره فجر 1401 پیش از میلاد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۸۸۲۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تعویق مجدد افتتاح پروژه عظیم انتقال آب خلیج فارس به شهرستان رفسنجان

افتتاح پروژه عظیم انتقال آب خلیج فارس به شهرستان رفسنجان که قرار بود در پایان فروردین ماه صورت پذیرد، برای دومین بار مجددا به تعویق افتاد.

به گزارش خبرنگار استان‌ها خبرگزاری دانشجو، افتتاح پروژه عظیم انتقال آب خلیج فارس به شهرستان رفسنجان که قرار بود ابتدا در عید فطر صورت پذیرد، اما به دلایلی به پایان فروردین ماه موکول شده بود، برای دومین بار نیز مجددا به تعویق افتاد.

در حالی که قرار بود افتتاح پروژه عظیم انتقال آب خلیج فارس به شهرستان رفسنجان واقع در استان کرمان به مناسبت عید فطر و با حضور وزیر نیرو انجام شود، اما به قرار اطلاع این مراسم به اواخر فروردین ماه موکول شده بود.

خبرنگار خبرگزاری دانشجو کسب اطلاع کرد پروژه انتقال آب خلیج فارس به شهرستان رفسنجان که یکی از پروژه‌های عظیم آبرسانی کشور محسوب می‌شود، قرار بود سرانجام با حضور علی اکبر محرابیان وزیر نیرو افتتاح و مورد بهره برداری قرار بگیرد.

نماینده رفسنجان و انار در مجلس پیش از این ١٩ فروردین ماه به دانشجو اعلام کرده بود: ان شاالله احتمالا عید فطر سالجاری خط انتقال آب از خلیج فارس به شبکه آب رفسنجان وصل می‌شود و مردم از آن بهره‌مند می‌شوند.

به گفته حسین جلالی این خط لوله فعلا ظرفیت انتقال ۲۰۰ لیتر آب در ثانیه را دارد، چون لوله‌ها ظرفیت بیش از این میزان را نمی‌دهد.

طبق اعلام وی، حدود انتقال ۱۱۰ لیتر آب در ثانیه دیگر از این پروژه باقی می‌ماند که در مرحله بعدی اجرا و انجام خواهد شد تا مردم رفسنجان بیش از پیش از آب شرب و سالم بهره‌مند شوند. 

جلالی در پایان در پاسخ به سوالی در خصوص قرارگیری محل تصفیه خانه و آب شیرین کن این پروژه خط انتقال آب اعلام کرده بود: تصفیه خانه و سایر مسائل مربوط به آب شیرین کن این پروژه در رفسنجان نیست و در نزدیکی خلیج فارس و در مسیر خط انتقال وجود دارد.

انتقال ۳۰۰ لیتر آب بر ثانیه به رفسنجان

همچنین مدیر عامل شرکت آبفا استان کرمان در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌ها خبرگزاری دانشجو، ٢٥ فروردین ماه اعلام کرده بود: افتتاح پروژه عظیم انتقال آب خلیج فارس به رفسنجان موجب انتقال ۳۰۰ لیتر آب بر ثانیه به این شهر می‌شود. 

به گفته علیرضا عبدیان، با اجرای پروژه عظیم انتقال آب از حوزه خلیج فارس به استان کرمان، و افتتاح خط انتقال شهرستان رفسنجان با ظرفیت مذکور خوشبختانه چالش تنش آبی و کمبود آب شرب در این شهر بر طرف خواهد گردید. 

او با اشاره به خدمات دولت در خصوص تامین آب شرب اعلام کرده بود: در حال حاضر از ۲۶ حلقه چاه با توان تولید ۶۰۰ لیتر بر ثانیه برای تامین آب شرب در شهر رفسنجان استفاده می‌شود، که با توجه به کاهش بارندگی‌ها و ادامه خشکسالی ها، در زمان پیک مصرف در روز‌های گرم سال، نیاز به ۳۰۰ لیتر بر ثانیه دیگر افزایش می‌یابد.

مدیر عامل شرکت آبفا استان کرمان گفته بود: این پروژه عظیم بزودی مورد افتتاح و بهره برداری قرار خواهد گرفت و مردم رفسنجان از فواید آن بهره‌مند خواهند شد.

شایان ذکر است شهرستان رفسنجان طی سال‌های اخیر به دلیل کاهش بارندگی و خشکسالی‌های مکرر، همواره با کمبود آب مواجه بوده است.